Η Επίδραση του Στρες στον Άξονα Υποθαλάμου-Υπόφυσης-Επινεφριδίων

Δρ. Ευαγγελία Χαρμανδάρη

MD, MSc, PhD, MRCP(UK), CCST(UK)
Καθηγήτρια Παιδιατρικής – Παιδιατρικής και Εφηβικής Ενδοκρινολογίας
Ιατρική Σχολή Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών
Α’ Παιδιατρική Κλινική, Νοσοκομείο Παίδων “Η Αγία Σοφία”

Η φυσιολογική απάντηση του οργανισμού στο στρες αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την διατήρηση της υγείας, ενώ η μη φυσιολογική απάντηση στο στρες μπορεί να επηρεάσει δυσμενώς την αύξηση και ανάπτυξη, και να οδηγήσει σε ενδοκρινικές, μεταβολικές, αυτοάνοσες και ψυχιατρικές διαταραχές. Η ανάπτυξη και βαρύτητα των καταστάσεων αυτών εξαρτάται κυρίως από την γενετική προδιάθεση του ατόμου, την έκθεση σε δυσμενείς περιβαλλοντικούς παράγοντες καθώς και την χρονική περίοδο της έκθεσης αυτής, δεδομένου ότι η προγεννητική περίοδος, η βρεφική, παιδική και εφηβική ηλικία χαρακτηρίζονται από αυξημένη ευαλωτότητα στο στρες.

Δημοσιεύσεις

11. Emmanouil CC, Pervanidou P, Charmandari E, Darviri C, Chrousos GP. The effectiveness of a health promotion and stress-management intervention program in a sample of obese children and adolescents. Hormones (Athens). 2018; 17(3): 405-413.

10. Stefa A, Lamprokostopoulou A, Briana D, Kontogeorgou A, Papageorgiou I, Malamitsi-Puchner A, Tsitsilonis O, Gagos S, Charmandari E. The effect of intrauterine growth on leukocyte telomere length at birth. Journal of Maternal-Fetal & Neonatal Medicine 2018; 6: 1-6.

9. Vardas K, Ilia S, Sertedaki A, Charmandari E, Briassouli E, Goukos D, Apostolou K, Psarra K, Botoula E, Tsagarakis S, Magira E, Routsi C, Stratakis CA, Nanas S, Briassoulis G. Increased glucocorticoid receptor expression in sepsis is related to heat shock proteins, cytokines, and cortisol and is associated with increased mortality. Intensive Care Medicine Experimental 2017; 5(1): 10.

8. Nicolaides NC, Charmandari E, Kino T, Chrousos GP. Stress-related and circadian secretion and target tissue actions of glucocorticoids: Impact on health. Frontiers in Endocrinology (Lausanne). 2017; 8:70.

7. Stavrou S, Nicolaides NC, Critselis E, Darviri C, Charmandari E, Chrousos GP. Paediatric stress: from neuroendocrinology to contemporary disorders. European Journal of Clinical Investigation 2017; 47(3): 262-269.

6. Markou A, Sertedaki A, Kaltsas G, Androulakis I, Marakaki C, Pappa T, Gouli A, Papanastasiou L, Fountoulakis S, Zacharoulis A, Karavidas A, Ragkou D, Charmandari E, Chrousos GP, Piaditis GP. Stress-induced aldosterone hypersecretion in a substantial subset of patients with essential hypertension. Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism 2015; 100(8): 2857-64.

5. Nicolaides N, Kyratzi E, Lamprokostopoulou A, Chrousos G, Charmandari E. Stress, stress system and the role of glucocorticoids. Neuroimmunomodulation 2015; 22(1-2): 6-19.

4. Charmandari E, Achermann JC, Carel JC, Soder O, Chrousos GP. Stress response and child health. Science Signaling 2012; 5(248): mr1.

3.Chrousos GP, Kino T, Charmandari E. Evaluation of the hypothalamic-pituitary-adrenal axis function in childhood and adolescence. Neuroimmunomodulation 2009; 16(5): 272-283.

2. Charmandari E, Tsigos C, Chrousos GP. Endocrinology of the stress response. Annual Reviews of Physiology 2005; 67: 259-284.

1. Charmandari E, Kino T, Souvatzoglou E, Chrousos GP. Pediatric stress: Hormonal mediators and stress response. Hormone Research 2003; 59(4): 161-179.